Linetasarim JETFİKO

Yalova’da son yıllarda Ortadoğu uyruklular yasal yollardan şirket kurarak YTSO’ya üye olduğunu görüyoruz. Yalova bildiğiniz gibi TÜİK verilerinde de ortaya çıktığı gibi yabancıların gayrimenkul alım satımlarında tercih edilen illerin arasında ilk sıralarda yer aldı. Son dönemlerde YTSO üyesi Ortadoğu kökenli şirketlerin sayısı da bir hayli arttı. YTSO’ya kayıtlı Ortadoğu kökenli şirketler Yalova’da arsa, ev, işyeri gibi alanlarda faaliyet gösteriyor. Yalova’da satın aldıkları bu gayrimenkulleri yine Ortadoğu ülkelerine pazarlıyorlar.

2008 yılında YTSO'ya kayıtlı 300 ortadoğu kökenli şirket bulunurken 2023 yılında bu sayı 1200 ulaştı. YTSO'nun 5 yılık planına göre 2028'de bu sayı 4800'ü bulacak. Buda YTSO'nun her 10 üyesinden 4'ünün yabancı uyruklu üye olmasını beraberinde getirecek. Peki neden Şirketler üzerinden gayrimenkul alınıyor? Bunun iki nedeni var. Birincisi; çok daha fazla gayrimenkul alabilmek, ikincisi de: 28/5/1927 gün ve 1062 sayılı Kanunla getirilen Suriye uyruklulara yönelik mülk edinme yasağı. Şirket üzerinden gayrimenkul alırsan yasak yok!

YTSO’da 1200 Yabancı Şirket...

Yalova Ticaret ve Sanayi Odası (YTSO) Yönetim Kurulu ve Meclis üyeleri, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü sebebiyle basın mensuplarıyla bir araya geldi. YTSO Yönetimi burada yaptığı sunumda, geçen yılın değerlendirmesini ve üye profilini basın mensuplarıyla paylaştı.. 7 bin üyesi bulunan YTSO’da 1200 üyesi yabancı uyruklu. Bir başka ifadeyle YTSO’ya kayıtlı 1200 Ortadoğu kökenli yabancı şirket bulunuyor.

Bu 1200 şirketin faaliyet alanı emlak sektörü. Yakın bir gelecekte şirket sayısının 5 bine ulaşacağı öngörülüyor. Çünkü 2008 yılında YTSO’ya kayıtlı 300 yabancı uyruklu şirket bulunuyordu.Son 5 yılda bu sayı tam 4 kat arttı. Bu hızla gidersek 5 yıl sonra yabancı şirketlerin sayısı 4 bin 800’ü bulacak. YTSO’nun 5 yıllık öngörüsüne göre her 10 üyeden 4’ü yabancı uyruklu olabilecek.

Yabancı Şirketler Emlak Sektöründe....

YTSO’nun 10 Ocak 2023 tarihinde düzenlediği Çalışan Gazeteciler Günü toplantısında YTSO Başkanı Tahsin Becan’a yabancı uyruklu şirketlerin faaliyet alanlarını sorduğumda şu yanıtı aldım:  “Yalova’daki Ortadoğulular yasa gereği daha fazla gayrimenkul alabilmek için şirket kurmak zorunda. Kurulan şirketlerde bu amaçla kurulmuş. Bunlar YTSO’nun pasif üyeleri.  Daha çok konut almak için Yalova’ya gelen Arap vatandaşlar var. Fakat belli bir kotaları var. O kotalar dolduğu için mecburen şirket kurmaya başlıyorlar. Şirketlerde böyle bir kota yok. Onun için bizde üye sayısının artmasının sebebi de budur. Biz bunlarla ilgili bir toplantı yapacağız.Onları üretime yönlendirirsek bu daha doğru olur.” 

Bir başka ifadeyle, Yalova'ya gelmiş zengin araplar şirket kurmadan kendilerine yada çocuklarına işyeri, konut yada arsa alabiliyorlar. Ancak burada sözü edilen şirketlerle bütçenize göre birden çok fazla gayrimenkul sahibi olabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek şey şirket kurup yada şirketin yöneticisi olmak. Böylece; istediğiniz kadar toprak, konut vs. alabilirsiniz..

2008'de YTSO'da Yabancı Şirket Sayısı 300'dü...

2008 yılında YTSO Meclis Başkanı Cemil Demiryürek'le yaptığım söyleşide, Demiryürek, Yabancı uyruklu şirket sayısının giderek hız kazandığına dikkat çekerek  Ortadoğu kökenlilerin şirket kurarak YTSO’ya üye olduğunu ve gayrimenkul alıp sattığını, YTSO'da 300 yabancı uyruklu şirketin faaliyet gösterdiğini anlatıyordu.

Demiryürek şöyle konuşuyordu: " Yalova’da son yıllarda Ortadoğu kökenli uyruklu işadamlarının yasal yollardan şirket kurarak YTSO’ya üye olduğunu görüyoruz. Yalova bildiğiniz gibi TÜİK verilerinde de ortaya çıktığı gibi yabancıların gayrimenkul alım satımlarında tercih edilen illerin arasında ilk sıralarda yer aldı. Son dönemlerde YTSO üyesi Ortadoğu kökenli şirketlerin sayısı da bir hayli arttı. YTSO’ya kayıtlı Ortadoğu kökenli şirketler Yalova’da arsa, ev işyeri gibi alanlarda faaliyet gösteriyor. Yalova’da satın aldıkları bu gayrimenkulleri yine Ortadoğu ülkelerine pazarlıyorlar. Emlak sektöründe Ortadoğulu şirketler ilk sıralarda yer aldı. 300 şirket, gayrimenkul alım satımıyla uğraş veriyor."

Arapların Kiracısı Mı Olacağız?..

Bundan 25 yıl önce Yalova'da Arap turizminin başlangıcını ve Araplara verilen kiralık evleri konu eden “ Araplar Bizim Eve Ne Zaman Gelecek ”adıyla bir kitap çıkartmıştım. Gelinen süreç’de; Yalovalıların Yalova’da Arapların kiracısı olduğu gerçeğiyle yüz yüze kaldık. Çünkü, Yalova’da son yıllarda Ortadoğu uyruklu yüzlerce şirket kurularak Yalova’da emlak piyasasını neredeyse ele geçirmiş oldu.

Yalova Tapu Müdürlüğünde her gün onlarca gayrimenkul el değiştirerek, Orta doğululu yatırımcılara satılıyor. TÜİK verilerinde de görüldüğü gibi, Türkiye’de en fazla yabancılara gayrimenkul satışının olduğu il Yalova.

Bir Yıllık Kira Bedeline Konut Satın Alındı...

Birkaç yıl öncesine kadar, Yalova’da Araplara yada Ortadoğululara günlük 100 dolardan ev kiralanıyordu. Kalabalık aileler, otel yerine daha ucuz olduğu için kiralık evleri tercih ediyordu. Evin aylık kirası 3 Bin dolardan başlıyordu. Dolar kurunun yükselmesi, Türk halkının alım gücünün giderek yok olması üzerine, Araplar ve Ortadoğulular 1 yıllık kira bedeli olan 36 bin dolardan geçtiğimiz yıllarda Yalova ve ilçelerinde ev almaya başladılar. 

Dünyanın hiç bir ülkesinde bir evin 1 yıllık kira bedeli karşılığında konut satın alınamazdı. Ancak bu; burada mümkün olabiliyordu. Alım gücünün giderek düşmesi, Türk parasının değer kaybetmesi üzerine 36 -50 Bin Dolar karşılığında Yalova'da bir çok konut satın alındı.  Konutunu 40-50 bin dolara satanlar, bir süre sonra konut fiyatlarının yükselmesi üzerine yeni bir konut alamayınca araplara sattıkları konutlarında kiracı olarak oturmaya başladılar.

4 Ülke Dışında Herkes Konut Alabilir...

Yabancıların Türkiye'den ev alabilmesine olanak tanıyan ve 2012 yılının ortalarında yürürlüğe giren Mütekabiliyet Yasası, Türk gayrimenkul sektörüne yurt dışından ilgiyi artırdı. Eskiden ‘Mütekabiliyet Yasası’ gereğince yaklaşık 50 ülke Türkiye’den taşınmaz satın alamıyordu. Ancak, 19 Mayıs 2012 itibariyle yasa değişti ve hemen hemen tüm dünya vatandaşlarının, Türkiye’den gayrimenkul alabilmesi mümkün hale geldi. Sadece, Suriye, K. Kore, Küba ve G. Kıbrıs vatandaşları hariç dünyanın tüm ülkelerinden gelip buralardan toprak, konut satın alınabiliniyor. 

Mütekabiliyet, yabancıların konut almasını ciddi anlamda kolaylaştırdı. Daha sonra hayata geçen vatandaşlık hakkı gibi düzenlemeler de satış adedindeki artışın yükselmesini sağladı. Bu kapsamda mütekabiliyet sonrası yabancılara binlerce konut satın alındı. Konut alan yabancılar aynı zamanda ikamet de alıyor. Her konut için aileleriyle birlikte ortalama 3 kişinin ikamet aldığı düşünülürse Yalova'da ikamet eden yabancı uyrukluların sayısını da az çok tahmin edebiliriz.

Yalova Arapların Yine Gözdesi....

Geçmiş yıllarda olduğu gibi Yalova'nın üç büyük metropol'ün arasında, kaplıca, deniz, orman, yayla turizmi ve ulaşım kolaylığı gibi faktörler nedeniyle özellikle arapların tercih ettiği bölgeler arasında yer aldı. Araplar'ın tercih ettiği iller İstanbul, Yalova, Sakarya, Bursa, Kocaeli ve Trabzon olarak öne çıkıyor.  En fazla konut satın alan Ortadoğulu yabancılar arasında Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar, İran, BAE, ve Afganistan yer alıyor.

Az önce yukarıda ifade ettiğim gibi Dünya'da sadece Suriye, K. Kore, Küba ve G. Kıbrıs vatandaşları hariç dünyanın tüm ülkelerinden gelip buralardan toprak alabiliyorlar. Bu 4 ülke Türk vatandaşlarına gayrimenkul satmayı yasakladığı için Türkiye'de çıkardığı kanunlarla bu ülkelerin vatandaşlarına herhangi bir gayrimenkul satışı yapmamaktadır.

 Suriyeliler, Sadece Şirket Aracılığıyla Konut Alıyor...

Bilindiği gibi, Türk vatandaşlarının Suriye’de yaşadıkları hak kayıplarına karşı mütekabiliyet ilkesi gereğince Suriye uyruklu bütün özel ve tüzel kişilerin, Türkiye’de bulunan taşınmaz ve taşınır malları 28/5/1927 gün ve 1062 sayılı Kanun hükümleri gereğince Hazinece el konulmuştur. Suriye uyruklularının yeni taşınmaz edinimi de yasaklanmıştır. 

Suriye'liler gerek Türk, gerekse de başka bir ülkenin vatandaşlığına sahip olsalar dahi uyruğu Suriye olan kişilerin Türkiye’de taşınmaz mal edinmesi yasal olarak mümkün değildir. Hatta Suriye uyruklu kişinin sonradan Türk vatandaşlığı kazanması dahi bu durumu değiştirmemektedir.  Ancak, Suriyeliler Türkiye'de ev satın alabilmek için yakınlarının yada güvendiklerinin üstüne gayrimenkul satın alıyor veya tüzel kişilik olan bir şirket kurup bu şirket üzerinden gayrimenkul satın alabiliyorlar. Bir başka ifadeyle mülk edinme yasağı, kurulan şirketler üzerinden delinerek gerçekleşiyor...